Wat betekend nou ASS en hoe zit het eigenlijk?
Onze Kennisbank groeit voortdurend en we streven ernaar om een breed scala aan onderwerpen te behandelen, waaronder ADHD. In dit artikel wordt uitgelegd wat ASS is en welke kenmerken het met zich meebrengt.
Wat houdt een autismespectrumstoornis (ASS) in?
Bij de diagnose autismespectrumstoornis (ASS) wordt informatie in de hersenen op een andere manier verwerkt dan bij de meeste mensen. De kenmerken van ASS zijn niet uniform en verschillen van persoon tot persoon, maar hebben altijd betrekking op twee specifieke aspecten.
Interactie met anderen: Het kan soms moeilijk zijn om met anderen om te gaan, omdat je hen niet altijd volledig begrijpt. Het is lastig om je in te leven in iemands gedachten of gevoelens. Aan de andere kant begrijpen mensen vaak ook niet goed hoe jij dingen ervaart.
Jouw Gedrag: Soms ben je zo gefascineerd door bepaalde onderwerpen dat je er alles over wilt weten. Het lijkt alsof je alleen nog maar aan dat onderwerp kunt denken. Wanneer je bezig bent, kan je er helemaal in opgaan en herhaal je dingen vaak opnieuw.
Diverse vormen van autisme: De term ASS is relatief nieuw. Eerder sprak men over verschillende vormen van autisme, maar onderzoek kon dit niet voldoende onderbouwen. Het blijkt namelijk dat kenmerken van de ene stoornis ook bij de andere kunnen voorkomen. Daarom wordt tegenwoordig de term autismespectrumstoornis gebruikt voor iedereen met autisme. Eerdere benamingen zoals klassiek autisme, Asperger en PDD-NOS zijn nu niet meer gangbaar. Als je eerder een diagnose kreeg volgens een van deze benamingen, kun je die nog steeds gebruiken.
Symptomen
De symptomen van ASS variëren per persoon en kunnen mild tot ernstig zijn. Enkele veelvoorkomende kenmerken zijn:
- Sociale interactie: Moeilijkheden met het begrijpen van sociale cues, zoals gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal. Dit kan leiden tot problemen met het maken en onderhouden van vriendschappen, en het interpreteren van sociale situaties.
- Communicatie: Vertraagde of afwijkende spraakontwikkeling, moeite met het voeren van gesprekken, beperkte taalvaardigheid, en een voorkeur voor letterlijke interpretatie van taal.
- Gedrag: Beperkte en repetitieve interesses, moeite met veranderingen, sensorische over- of onder gevoeligheid, stereotypische bewegingen, en een sterke drang naar routine.
Diagnostiek
De diagnose ASS wordt gesteld door een multidisciplinair team van professionals, zoals een kinderarts, psycholoog, en pedagoog. De diagnose is gebaseerd op observaties van het gedrag, interviews met de cliënt en ouders, en eventueel aanvullende onderzoeken.
- Diagnose bij kinderen
Na het eerste gesprek zal de psycholoog of psychiater meer informatie willen verzamelen. Dit kan onder meer extra onderzoek omvatten in de vorm van vragenlijsten. Ook is het belangrijk om observaties te doen van hoe je reageert in verschillende situaties, zoals tijdens het spelen met je broertje of zusje, of in de klas op school.
Verder wordt zorgvuldig geëvalueerd of je klachten niet door andere factoren worden veroorzaakt. Als je niet reageert op wat anderen zeggen, kan dat gerelateerd zijn aan ASS. Echter, het kan ook te maken hebben met gehoorproblemen.
- Diagnose bij volwassenen
Soms loop je gedurende je hele leven tegen problemen aan, zonder precies te weten waarom. Misschien ervaar je geen grote problemen, maar merk je wel dat dingen anders verlopen dan bij anderen. Het kan gebeuren dat je pas op latere leeftijd beseft dat je autisme hebt.
Vaak gebeurt dit na een grote verandering, waardoor er problemen ontstaan, bijvoorbeeld op het werk of in een relatie. De autismespectrumstoornis kan het moeilijk maken om hiermee om te gaan. Een diagnose kan dan helpen, zodat je de nodige ondersteuning krijgt om verder te kunnen.
- Diagnose bij vrouwen
Autisme wordt bij meisjes en vrouwen vaak later herkend dan bij jongens en mannen. Volgens sommige onderzoekers vertonen vrouwen met autisme andere kenmerken dan mannen. Bovendien kunnen vrouwen deze kenmerken beter verbergen. De aandacht voor dit verschijnsel groeit de laatste jaren, maar het blijft een onderwerp van veel discussie.
Oorzaken van ASS
Een autismespectrumstoornis komt door een combinatie van verschillende oorzaken.
Erfelijkheid
Op basis van onderzoek wordt geschat dat bij 8 van de 10 mensen met ASS erfelijkheid een rol speelt. Er zijn nieuwere onderzoeken die schatten dat het om om 5 tot 6 op de 10 mensen gaat. Het is niet zo dat dit door een bepaald gen komt. Het gaat om honderden genen, die bij bepaalde veranderingen kunnen zorgen voor ASS.
Omgeving
Wetenschappers denken dat de omgeving ook een rol speelt. Dat betekent dat je een erfelijke aanleg kunt hebben, maar niet per se een diagnose autismespectrumstoornis hoeft te krijgen. Van sommige dingen is al wel bewezen dat ze met ASS te maken hebben. De kans op autisme is groter bij:
- tekort aan vitamine D tijdens de zwangerschap
- gebruik van sommige medicijnen tijdens de zwangerschap (antidepressiva)
- problemen tijdens de geboorte, zoals te vroeg geboren worden
- ouders die op hogere leeftijd nog kinderen krijgen.
Behandeling
Er is geen genezing voor ASS, maar er zijn wel verschillende behandelingen beschikbaar die de symptomen kunnen verminderen en de kwaliteit van leven kunnen verbeteren. De behandeling is gericht op het leren omgaan met de beperkingen en het optimaliseren van de sterke punten van de persoon met ASS.
Behandelvormen kunnen onder andere bestaan uit:
- Gedragstherapie: Leren omgaan met sociale situaties, communicatievaardigheden verbeteren, en gedragspatronen aanpassen.
- Cognitieve gedragstherapie: Het denken en interpreteren van sociale situaties veranderen, en negatieve gedachtenpatronen ombuigen.
- Sensorische integratietherapie: Omgaan met prikkels uit de omgeving leren reguleren.
- Medicatie: In sommige gevallen kan medicatie worden ingezet om symptomen zoals angst, hyperactiviteit of slaapproblemen te behandelen.
Onderwijs en begeleiding
Kinderen met ASS hebben vaak extra ondersteuning nodig op school. Dit kan bestaan uit:
- Speciaal onderwijs: Onderwijs op een school die gespecialiseerd is in het begeleiden van kinderen met ASS.
- Ondersteuningsteam: Begeleiding door een team van professionals binnen het reguliere onderwijs.
- Passend onderwijs: Aanpassingen in het reguliere onderwijs, zoals extra begeleiding, aangepaste materialen of een aangepast lesrooster.
Volwassenen met ASS
Ook volwassenen met ASS kunnen met diverse uitdagingen te maken krijgen. Begeleiding en ondersteuning kunnen nodig zijn op gebieden zoals:
- Werk en dagbesteding: Begeleiding bij het vinden en behouden van een baan, of invulling van dagbesteding.
- Wonen: Begeleiding bij zelfstandig wonen, of wonen met ondersteuning.
- Relaties: Ondersteuning bij het aangaan en onderhouden van sociale relaties en het omgaan met seksualiteit.
- Financiën: Begeleiding bij het beheren van financiën en administratieve taken.
Tot slot
ASS is een complexe stoornis met een grote variatie aan symptomen en uitdagingen. Met de juiste ondersteuning en begeleiding kunnen mensen met ASS leren omgaan met hun beperkingen, hun talenten ontwikkelen en een zinvol leven leiden
- Nederlandse Vereniging voor Autisme
- Autisme Centraal
- Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie
- Nederlandse Hersenstichting
- Eigen documentatie
Disclaimer: Dit verslag is bedoeld voor algemene informatieve doeleinden en vervangt geen professioneel medisch advies. Raadpleeg altijd een gekwalificeerde zorgverlener voor een diagnose, behandeling en begeleiding op maat.
